Home
 
Feedback
 
 

Font Problem

 

महात्मा गांधीन येरवडा बंदखणीत आसतना 15-10-1930 ते 20-10-1930 ह्या काळांत तुकारामाच्या 16 अभंगाचो अणकार केल्लो:

1. जे कोण कश्टल्ले पिडिल्ले । तांका म्हण्टा जो आपणाले ॥1॥
तोच वळखुंचो साधु । ताचेच ठांय वसता देवु ॥धृ॥

भायर भितल्ल्यान लोणी मोंवु । तशें सज्जना चित्त मोंवु ॥2॥
तोच वळखुंचो साधु । ताचेच ठांय वसता देवु ॥धृ॥

जाका कोणाचोच ना आस्रय । ताका धरता जो हृदयांत ॥3॥
तोच वळखुंचो साधु । ताचेच ठांय वसता देवु ॥धृ॥

जी दया दाखयी पुताक । तीच दाशी दासाक ॥4॥
तोच वळखुंचो साधु । ताचेच ठांय वसता देवु ॥धृ॥

तुका म्हण्टा कितु करूं तुस्त । तोच भगवंताची मूर्त ॥5॥
तोच वळखुंचो साधु । ताचेच ठांय वसता देवु ॥धृ॥

अर्थ:
जे लोक संसार तापान कश्टल्यात आनी पिडिल्ले आसात, तांका हे सगले आपलेच आसात अशें जो मानता ॥1॥
तोच साधु असो वळखुंचो आनी ताचेच ठांय देव वसता अशें जाणचें ॥धृ॥
जे भाशेन लोणी भायर भितरल्यान मोंव आसता, तेचभाशेन सज्जनाचें चित्त कंवळें आसता॥2॥
जाका कोणाचोच आसरो ना, अश्या निराश्रितांक जो आपल्या हृदयांत धरता ॥3॥
जे परी पुताचेर दया करता, तेच परी आपले सरीं आशिल्ल्या दास दाशींचेरय दया करता ॥4॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टा, आतां ताचेबद्दल कितलें सांगचें, तो साक्षात् भगवंताचीच मूर्त आसता॥5॥
15-10-1930

2. पापाची वासना नाका दाखोवं दोळयांक । अदीक बरे कुड्डोच जाल्यार हांव ॥1॥
निंदा आयकुवप नाका म्हज्या कानांत । गा देवा तूंच भेराय म्हजे कान ॥2॥
बुरशी पोजडी वाणी नाका म्हज्या तोंडांत । मोनो जाल्यार हांव बरें जायत ॥3॥
नाका म्हाका केन्नाच परस्त्री संगत । भायरो जाल्यार बरो हांगसल्ल्यान ॥4॥
तुका म्हण्टा म्हाका सगल्याचो कंटाळो । आवडटा म्हाका गोपाळा तूं एकटो ॥5॥

अर्थ:
तुकाराम म्हाराज म्हण्टा; देवा, म्हज्या दोळयांक पापाची वासना दाखोवं नाका, हांव कुड्डो जाल्यार अदीक बरें जायत ॥1॥
म्हज्या कानाक निंदा आयकूंक दिवं नाका, म्हजे कान भेरायशीत जाल्यार चड बरें जायत.॥2॥
म्हज्या तोंडांत बुरशी पोजडी वाणी नाका, हांव मोनो जायत जाल्यार अदीक बरें जायत.||3||
म्हाका केन्नाच परस्त्रीचो सांगात नाका, ताचे परस हे पृथ्वीवयल्यान हांव भायरो जाल्यार चड बरें जायत ||4||
तुकाराम म्हाराज म्हण्टा म्हाका सगल्याचो कंटाळो आयला.गोपाळा तूं एकटो म्हाका चड आवडटा ||5||
16-10-1930

3. पवित्र तें कुळ पावन तो देश । जंय हरीचे दास घेतात जल्म ॥1॥
कर्मधर्म तांचो जालो नारायण । ताका लागून पावन तिनय लोक ॥2॥
वर्ण अभिमानान कोण जाले पावन । हे वेंचून म्हाका तुमी सांगात ॥3॥
तरल्यात हरीभजनान अंत्यजादि जाती । गायतात व्हडवीक पुराणां तांची ॥4॥
वैश्य तुळाधार गोरा तो कुमार । शिवपी जोडे चामार रोहिदास ॥5॥
कबीर मोमीन लतिफ मुसलमान । सेना म्हालो हे सगले विष्णुदास ॥6॥
कान्होपात्रा खोदू पिंजारी तो दादु । भजनानु जाले हरी पायांशीं एकु ॥7॥
चोखामेळा बंका जातीन म्हार । एक जालो तांचेशीं सर्वेश्वर ॥8॥
नामयाची जनी कोण तिचो भाव । जेवता पंढरीराय तिचे सवें ॥9॥
मैराळ जनक कितें कुळ ताचें । व्हडवीक ताची सांगूं कितें ॥10॥
जातपातीचो धर्म ना विष्णुदासांकु । असो दिला निर्णय वेदशास्त्रांतु ॥11॥
तुका म्हण्टा सोदात तुमी ग्रंथ । तरल्यात कितले जावंचिना गणटी ॥12॥


अर्थ:
जंय हरीचे दास जल्म घेतात, तांचे कुळ तर पवित्र आसाच, तांचो तो देशय पावन आसा.॥1॥
त्या वैष्णवांचें सगलें कर्मधर्म नारायणच जाल्यान तांच्या योगान त्रैलोक्य पावन जालां ॥2॥
उत्तम वर्णाच्या अभिमानाक लागून कोण पवित्र जाले आसतीत, तर तें म्हाका वेंचून सांगात.॥3॥
हाचें उरफाटें हरिभजनाच्या योगान अंत्यज आदि करून लोक लेगीत तरल्यात, तांची कीर्त पुराणांनी भाट जावन वर्णिल्या ॥4 ॥
सत्य मापपी तुलाधार 'वाणी' आनी गोरोबा हो 'कुमार' आनी पांयतण शिंवपी रोहिदास हो चामार आशिल्लो, पूण अशे हे हरीभजनान तरले ॥5॥
मुसलमानापैकीं 'कबीर, मोमीन आनी लतीफ शहा' आनी सेना हे नांव आशिल्लों 'म्हालो' अशे हे विष्णुचे दास जाल्यात हें लक्षांत दवरात ॥6॥
कान्होपात्रा ही शिंदळेची चली, खोदू ह्या नांवाचो 'हिजडो' आनी दादू ह्या नांवाचो 'पिंजारी' हांणी श्रीहरीच्या पायांचे भजन ताचेकडे एकरूप जावन केलें ॥7॥
चोखामेळा आनी बंका हे जातीन म्हार (हरिजन) आसून, तांचे बरोबर सगल्यांत स्रेश्ठ जो ईश्वर ताणे ऐक्य केलें (ताणे तांकां आपल्यांत मेळोवन घेतले) ॥8॥
नामदेवाची दाशी जनाबाई , हिचे वांगडा पंढरीराय जेवतालो.तिचे ठांय असो व्हडलो भाव आशिल्लो ॥9॥
'' मैराळ जनक '' ह्या नांवाचो भक्त आशिल्लो, ताचे कुळ चड पवित्रआशिल्लें व्हय? पण तो हरीच्या भजनात पवित्र जालोना? ही ताची व्हडवीक म्हाका वर्णूंक येना ॥10॥
जे विष्णुचे दास जातात, थंय जाती कुळाचे विशेश धर्म नात, असो वेदशास्त्रान निर्णय दिला ॥11॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टा, हरीनामान कितले जाण तरल्यात हाची म्हाका गणटी करूंक येवंची ना.हे
विशीं तुम्ही पुराणादी सगल्यांचो सोद घेवन पळेयात.॥12॥

4. जंय वता थंय तूं म्हजो सांगाती । धर्नु हात म्हजो चलयता तूं ॥1॥
चलतात वाट आमी तुज्याच आदारानु । चलयशी संवसांराचो भार तूं म्हजे सवें ॥2॥
उलयल्यारू बरळ करशी तें नीट । लज ना करून केले आमकां धीट ॥3॥
सगले जन म्हजे जाले लोकपाळ । सोयरे सगले प्राणसखे ॥4॥
तुका म्हणटा आतां खेळटां कौतुकान । जालें तुजें सुख भायर भितर ॥5॥

अर्थ:
देवा, जंय हांव वतां थंय तूं म्हजे वांगडा रावन म्हजो हात धरून म्हाका चलयता. ||1||
आमी (परमार्थाचे) वाटेन जे चलतात, ते निखटया तुज्या आदारान.तूं आमच्या वांगडा रावन आमचो योगक्षेमाचो
(संवसाराचो) भार घेता.॥2॥
आमच्या तोंडातल्यान कितेंय बरळले प्रमाण शब्द आयल्यार, तर ते तूं सारके करता.देवा, ते बद्दलची आमची लज ना करून तूं आमकां धीट केलां.॥3॥
देवा, तुजे कृपेन सगले लोक आनी इंद्रादीक लोकपाळ हे सगले म्हजे प््रााणसखे सोयरे जाल्यात ॥4॥ तुकाराम म्हाराज म्हणटा, आगा देवा, आमकां भायरभितरल्यान तुजें सूख जालें म्हूण आतां आमी कवतुकान खेळटात.||5||
22-10-1930

5. कळना कितें करचो उपाय । रावतलो भाव तुज्या चरणी ॥1॥
येवन वास करशी हृदयीं । कश्यो नि केन्ना घडत ह्यो गजाली ॥2॥
खऱ्या भावान तुजें चिंतन मनीं । केन्ना गा करशी अशें तुमी ॥3॥
लटको हो भाव करून पयस । खरेंच तुवें रावचें अंतरीं ॥4॥
तुका म्हण्टा म्हाका राखचें पतिता । आपले सत्तेन पांडुरंगा ॥5॥

अर्थ:
जाका लागून तुज्या चरणा ठांय म्हजी अखंड स्रध्दा बसत, असो खंयचो उपाय करचो, हें म्हाका कांयच कळना ॥1॥
जाका लागून तूं म्हज्या हृदयांत येवन रावशीत, अशी गजाल कशी आनी केन्ना घडत ॥2॥
देवा, म्हज्या मनांत तुजें चिंतन खऱ्या भावान जावंचे, अशें तूं केन्ना करशीत ॥3॥
म्हजे ठांय आसपी हो खोटो भाव पयसावन, खऱ्यानीच तूं म्हज्या अंतस्कर्णांत येवन रावचें ॥4॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टात, आगा पांडुरंगा, तूं तुजे सत्तेन म्हाका पातक्याक राखचो ॥5॥

6.मुक्‍तीची ओड नाही विष्णुच्या दासांक । संवसाराकडेन पळेनात ते ॥१॥
बसला गोविंद जडून चित्तांत । आदी तसो अंती विसव ना ॥धृ॥

भोग नारायणाक ओंपून रिते । मंगळ होंवयानी तोच गायती ते ॥2॥
बसला गोविंद जडून चित्तांत । आदी तसो अंती विसव ना ॥धृ॥

बळ बुध्दी तांची उपकारापासतु । साठयलां पोटीं नामा अमृतु ॥3॥
बसला गोविंद जडून चित्तांत । आदी तसो अंती विसव ना ॥धृ॥

दयावंत ते देवा भाशेनूच । आपलें परकें वळखनात ॥4॥
बसला गोविंद जडून चित्तांत । आदी तसो अंती विसव ना ॥धृ॥

तुका म्हण्टा तांचो जीव तोच देव । तांचो जंय ठाव तेंच वैकुंठ ॥5॥
बसला गोविंद जडून चित्तांत । आदी तसो अंती विसव ना ॥धृ॥


अर्थ:
वैष्णवांक (विष्णुच्या दासांक) मुक्तीची ओड ना आनी ते संवसाराकडेनय पळेनात ॥1॥
तांणी सदांकाल विष्णुचे दासपण आपणायल्यान, तांच्या चित्तांत गोविंद जडून बसला देखून तें अखंड नामोच्चार करतात तांका आदी, मध्य आनी अंती विसवना ॥धृ॥
ते आपलो सगलो नारायणाक अर्पून अलिप्ततायेन (रिते) रावतात आनी ते मंगल होंवयानी ताचीच तुस्त गायतात ॥2॥
तांचे बळ आनी बुध्दी परोपकारा खातीरच आसता आनी तांणी आपल्या पोटांत नामामृत सांठयलां.||3||
दयावंत तर ते देवावरीच आसतात आनी हें आपलें आनी तें परकें अशे ते मानिनात ॥4॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टात, तांचो जीव केवळ देवच जाला, म्हणून तांचो ठाव (वसतेचे ठिकाण) जंय आसा तें वैकुंठच समजचें ॥5॥
23-10-1930

7. कितें वर्णुं आतां पावना ही वाणी । माथें दवरी हांव तुज्या चरणीं ॥1॥
व्हडपण आपलें सोडलें परिसानु । कसो आफडूं हांव लोखंडाक ॥2॥
जगाच्या कल्याणा संतांच्यो विभूती । कश्टयती देह परोपकारान ॥3॥
संगल्यांची दया हें भांडवल संतांचें । आपल्या देहाची ममताच ना ॥4॥
म्हण्टा तुका ते सुखी हेरांच्या सुखानु । अमृत हें स्रवता मुखांतल्यानु ॥5॥

अर्थ: आतां हांव ह्या संतांची किर्त कितें वर्णुं ? कित्याक म्हजी वाणी तांचें वर्णन करपाक पावचि ना, म्हणून
हांव तांच्या पायांचेर म्हजें माथें दवरतां ॥1॥
लोखंड हीण हांव ताका कसो आफडूं अशें मनांत हाडिना-सतना परिसान आपलें व्हडपण सोडलें (आनी त्या लोखंडाचें भांगर केलें, तेचपरी संतांनी आपल्या व्हडपणाकडें पळेनासतना, हांव हीण आसुनय म्हाका म्हऱ्यांत ओडलो.) ॥2॥
कित्याक संतांचे अवतार जगाच्या कल्याणाखातीरच आसतात, ते तांचो देह परोपकार करून झरयतात ॥3॥ भूतमात्रांचेर दया करप हेंच संतांचे भांडवल आसा, तांका आपल्या देहाची ममताच ना ॥4॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टात, ते संत लोकांच्या सुखान सुखी जातात आनी तांच्या मुखांतल्यान सत्य आनी मधुर उपदेशाचें अमृत वा हरिच्या नामाच्या अमृताचो ओग व्हांवत सदांच आसता ॥5॥


8. मेळना संतपण बाजारापेठीं । भोंवशी वना होंवरेंत तशें रानीं ॥1॥
दिशी कितलें मोल, ओंपशी धना राशी । ना मेळचें आकाशीं पाताळीं तें ॥2॥
तुका म्हण्टा मेळटा ओंपशी जीव । नाजाल्यार सांगच्यो न्ही गजाली ॥3॥

अर्थ:
संतपणाचो अधिकार बाजरांत विकतो मेळना वा रानांत, दोंगराच्या होंवरेंत, भोंवल्यारय मेळना ॥1॥
कितलेंय मोल दिलें वा दुडवाच्या राशीचें मोल जरी दिलें तरी तें संतपण मेळना.तशेंच तें आकाशांत वा पाताळांतय खंयच मेळना ॥2||
तुकाराम म्हाराज म्हण्टात, फक्त देवाक आपलो जीव ओंपल्यार संतपण मेळटा, जर अशें नासत, जाल्यार संतपणाची गजालय काडची न्हय ॥3॥
24-10-1930

9. तेच भक्त समजात जे देहीं उदास । सगले सरून गेले आशापाश ॥1॥
विशय तो ताचो जालो नारायण । आवडना धन, जन, माता पिता ॥धृ॥

निर्वाणी गोविंद आसता फाटीं फुडल्यानु । कसलेंच संकट येवंकु दिना ॥2॥
विशय तो ताचो जालो नारायण । आवडना धन, जन, माता पिता ॥धृ॥

तुका म्हण्टा सतकर्माक करचो पाालव । घालशी भंय, वतलो नरकाक ॥3॥
विशय तो ताचो जालो नारायण । आवडना धन, जन, माता पिता ॥धृ॥


अर्थ:
जांचे आशापास सामके सरल्यात; आनी जे देहाविशीं उदास जाल्यात, ते भक्त अशें समजात ॥1॥
तांचे आवडीचो विशय एक नारायण जालो.नारायणाशिवाय तांकां जन, धन, आवयबापूय आवडना.॥धृ॥
अश्या भक्तांच्या संकटांच्या वेळार गोविंद हो तांचे फाटीं फुडें रावता आनी तांचेर कसलेंच संकट येवंक दिना.||2||
तुकाराम म्हाराज म्हण्टा, तांचे कडल्यान जें सत्कर्म जाता ताका सगल्यांनी आधार दिवंचो, ताचे विशीं कोणे भंय घालें (कार्यांत आडमेळीं हाडलीं) जाल्यार नरक वासाक वचचें पडटलें अशें समजुचें.||3||

10. वेद अनंत उलयलो । अर्थ इतलोच सोदलो ॥1॥
विठोबाक शरण वचचें । नीज निश्चयान नाम गांवचें ॥धृ॥

सगल्या शास्त्रांचो विचार । अंतीं इतलोच निर्णय ॥2॥
विठोबाक शरण वचचें । नीज निश्चयान नाम गांवचें ॥धृ॥

अठरा पुराणाचो सिध्दांत । तुका म्हण्टा होच हेत ॥3॥
विठोबाक शरण वचचें । नीज निश्चयान नाम गांवचें ॥धृ॥


अर्थ:
वेदांनी अगणित वर्णन केलां.साबार विशय चर्चिल्यात.तांचो सोद घेतल्यार होच मुख्य अर्थ भायर सरला ॥1॥
तो असो: विठोबा रायाक सर्व भावान शरण वचून, ताचें नाव आत्मनिश्चयान घेवंचें ॥धृ॥
सगल्या शास्त्रांचो विचार जावन अखेरेक निश्चयान ह्याच निर्णयाचेर पावल्यात ॥2॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टा, अठरा पुराणांनी हेतुपुराय होच सारांश सांगला ॥3॥
25-10-1930

11. आनिक दुसरें कांयच ना आतां । स्थापल्या पासून म्हज्या चित्तीं ॥1॥
पांडुरंग मनीं पांडुरंग ध्यानीं । जाग्रुतीं सपनीं पांडुरंग ॥धृ॥

पडलें वळण सगल्या इंद्रियांक । भाव तो वेगळो ना दुजो ॥2॥
पांडुरंग मनीं पांडुरंग ध्यानीं । जाग्रुतीं सपनीं पांडुरंग ॥धृ॥

तुका म्हण्टा दोळयांत जाली वळख । साजरें तें ध्यान विटेचेर ॥3॥
पांडुरंग मनीं पांडुरंग ध्यानीं । जाग्रुतीं सपनीं पांडुरंग ॥धृ॥

अर्थ:
पांडुरंगाच्या चरणीं चित्ताची स्थापना केल्लेपासून एका पांडुरंगाशिवाय अदीक दुसरें म्हाका आतां कांयच प्रिय रावंक ना ॥1॥
मनामदीं एक पांडुरंग, ध्यानाचो विशय एक पांडुरंग, जागो आसतना ज्ञानाचो विषय एक पांडुरंग, दुसरो विषयच ना.सपनांत लेगीत पांडुरंग, म्हणजे जाग्रुत आसतना,ध्यानांत पांडुरंग आनी सपनांमदीं मनांत पांडुरंग आसा ॥धृ॥
म्हज्या सगल्या इंद्रियांक पांडुरंगाकडे धांवपाचें वळण पडलां.खंयच्याय इंद्रियाक पांडुरंगाकडे धांवपाचें वळण पडलां.खंयच्याय इंद्रियाक पांडुरंगाशिवाय दुसरो विषयच रावंक ना ॥2॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टा, म्हज्या दोळयांनी विटेवरय आनी सुंदर आशिल्ल्या शांत अश्या पांडुरंग ध्यानाची म्हाका पक्की वळख करून दिल्या.||3||

12. मेळुं नाका खावंक, वाढुं नाका संतत । पूण ह्या नारायणाची जावं कृपा ॥1॥
अशी म्हजी वाचा करी म्हाका उपदेश । आनी लोकांकय सांगी हेंच ॥धृ॥

जावं देहाची विटंबना, वा येवंदी विपत्ती । पण रावं गा चित्तीं नारायण ॥2॥
अशी म्हजी वाचा करी म्हाका उपदेश । आनी लोकांकय सांगी हेंच ॥धृ॥

तुका म्हण्टा हें सगले नाशिवंत । आठय गोपाळ हेंच हिताचें ॥3॥
अशी म्हजी वाचा करी म्हाका उपदेश । आनी लोकांकय सांगी हेंच ॥धृ॥


अर्थ:
म्हाका खावंक मेळचें न्हय, म्हजी संतत वाढची न्हय.पण ह्या नारायणान म्हजेर कृपा करची ॥1॥
अशी म्हजी वाणी म्हाका सदांच उपदेश करता आनी हेर लोकांकय हेंच सांगता ॥धृ॥
म्हज्या शरीराची विटंबना जावं वा आनिकय विपत्ती येवं पण म्हज्या चित्तांत मात नारायण रावं ॥2॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टा, हो सगलो प्रपंच नाशिवंत आसा, हे खातीर गोपाळाची सदांच याद करप, हातूंतच म्हजें हित आसा ॥3॥
26-10-1930


13. आफुडटां म्हाराक । कोपता ब्राहमण तो न्हय ॥1॥
ताका प्रायश्चित कांय । देहत्याग केल्यारय ना ॥धृ॥

टळना चांडाळा । ताचो अंतरीं विटाळ ॥2॥
ताका प्रायश्चित कांय । देहत्याग केल्यारय ना ॥धृ॥

जाचो संग चित्तीं । तुका म्हण्टा, तो ते जातीचो ॥3॥
ताका प्रायश्चित कांय । देहत्याग केल्यारय ना ॥धृ॥


अर्थ:
जाचें काळीज क्रोधरूपान म्हाराक आफुट्टा, तो खरो ब्राहमण न्हय ॥1॥
त्या ब्राहमणान पर्थून ब्राहमणत्व मेळचे खातीर जरी देहांत प्रायश्चित्त घेतलें, तरी ताची खरी अंत:शुध्दी जावंची ना ॥धृ॥
ज्या क्रोधरूपान चांडाळाक केन्नाच आफुडचें न्ही, ताचो विटाळ जांणी सदांच अंतरांत बाळगिला ॥2॥
चित्तांत जाचो निरंतर सांगात आसता, त्याच जातीचो तो आसता, अशें तुकाराम म्हाराज म्हण्टा ॥3॥

27-10-1930

14. पुण्य परउपकार पाप ती परपीडा । आनिक ना जोडी दुजी हाका ॥1॥

सत्य तोच धर्म असत्य ते कर्म । आनिक हें वर्म नाच दुजें ॥2॥

सद्गती तीच मुखीं नामस्मरण । अधोगती जाण सोडशी नाम ॥3॥

संतांचो संग तोच सर्गवास । नर्कच तो संतसंगतीक जो उदास ॥4॥

सत्य तोच धर्म असत्य ते कर्म । आनिक हें वर्म नाच दुजें ॥धृ॥

तुका म्हण्टा उक्तें आसा हित घात । जाका दिसता बरें करचें तशें ॥5॥

अर्थ:
दुसऱ्याचेर उपकार करप हेंच मुख्य पुण्य आनी दुसऱ्याक पिडप ताचेंच नांव खरें पाप.हाचे सारकें दुसरे कसलेंच पाप पुण्य ना ॥1॥
खरें उलोवप आनी तेच भाशेन वागप होच खरो धर्म आनी फट उलोवन तशें वागप हो अधर्म.ताका लागून पाप वाढटा.पूण हाचे परस धर्माचें मुख्य मर्म दुसरें ना ॥2||
तोंडान श्रीहरीचें नामस्मरण करप हीच खरी सद्गती आनी त्या नामस्मरणांक विन्मुख जावप हाचेंच नांव अधोगती अशें निश्चीत समज ॥3॥
साधुसंतांची संगत करप, तोच सर्गवास आनी संत संगती विशीं उदास जावप, तोच नरकवास ॥4॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टा, हे प्रमाण आपलें हित आनीआपलो घात उकतो आसा हातूंत जण एकल्यान आपणाक बरें दिसता तशें वागचें ॥5॥


15. अखेरची विनवणी । संतांनी आयकुची ॥1॥
विसर पडचो न्ही । म्हजो देवा तुमकां ॥धृ॥

फुडें अदीक उलोवं कितें । सगलें कळटा तुमकां ॥2॥
विसर पडचो न्ही । म्हजो देवा तुमकां ॥धृ॥

तुका म्हण्टा पडलां पायां । घाला सांवळी कुर्पेची ॥3॥
विसर पडचो न्ही । म्हजो देवा तुमकां ॥धृ॥


अर्थ:
म्हजी अखेरची विनंती संतांनी आयकुची ॥1॥
म्हजो विसर तुमकां आनी देवाक केन्नाच पडचो न्ही ॥धृ॥
तुमचे मुखार अदीक किते उलोवं? तुमकां सगलें कितें कळटा ॥2॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टात, हांव तुमच्या पायां पडलां, तेन्ना तुमी म्हजेर कुर्पेची सांवळी धरात ॥3॥

16. हेंच दान दिगा देवा । तुजो विसर पडुं नाका ॥1॥
गूण गायन आवडीनु । हीच सगली जोड म्हजी ॥धृ॥

नाका मुक्ती नि संपत्ती । सदीं दी संत संगती ॥2॥
गूण गायन आवडीनु । हीच सगली जोड म्हजी ॥धृ॥

तुका म्हण्टा जायन गर्भवाशी । दिया संतसंगती आदीं ॥3॥
गूण गायन आवडीनु । हीच सगली जोड म्हजी ॥धृ॥

अर्थ:
देवा, तुजो विसर म्हाका केन्नाच पडचो न्ही, हेंच एक दान तूं म्हाका दी ॥1॥
तुजें गूण हांव मोठया आवडीन गायन, म्हजी सगली कितें ती हीच जोड ॥धृ॥
हाचेशिवाय म्हाका मोक्षय नाका आनी संपत्तीय नाका, म्हाका सदांकाळ संत समागम दी ॥2॥
तुकाराम म्हाराज म्हण्टात, तुमी म्हाका ही देण दिवन,मागीर खुशाल गर्भवासांत घालात.संतसंगतीच्या सुखाफुडें गर्भवासाचें दु:ख हे दु:ख अशें दिसचें ना ॥3॥
28-10-1930